Ocalić od zapomnienia - "Pusty las" Moniki Sznajderman

To przecież w gruncie rzeczy nieistotne, powie ktoś, gdzie mieszkał ponad czterysta lat temu jakiś młynarz z rodziną. Cóż to może dziś kogoś obchodzić, tyle ludzi, tyle pokoleń, tyle ważnych zdarzeń wstecz. Ale ja jestem ciekawa, w którym miejscu moje kroki przecinają się z krokami tych, którzy kilkaset lat temu chodzili zmielić zboże na mąkę na chleb. W którym miejscu moim dawnym sąsiadom osypały się na ziemię drobinki białego pyłu i zostały tam już na zawsze.

"Pusty las", str. 57.

Wszyscy stąpamy po śladach nieobecnych, kroczymy ścieżkami, które przemierzali ci, których już od dawna nie ma na świecie. Budujemy domy w miejscach, gdzie kiedyś były ich domy, zagospodarowujemy przestrzeń, którą ktoś wypełniał przed nami. Naturalna kolej rzeczy? Nie zawsze. Monika Sznajderman w swojej książce o bardzo symbolicznym tytule mierzy się z bolesną częścią polskiej historii i próbuje przywrócić pamięć o tych, którzy stali się jedynie statystyką dotyczącą masowych wysiedleń związanych z akcją "Wisła". Ale nie tylko.

"Pusty las" jest opowieścią autorki o życiu w Wołowcu, beskidzkiej wsi, która niegdyś tętniła życiem, była domem dla wielu ludzi, miejscem sąsiedzkich spotkań i zabaw. Monika Sznajderman z ogromnym szacunkiem i empatią próbuje odtworzyć ówczesną rzeczywistość i na tyle, na ile to tylko możliwe wymienić z imienia i nazwiska swoich sąsiadów. Wiele w tej książce niewiadomych, mnóstwo przypuszczeń i bardzo dużo luk, które autorka stara się zapełnić. "Pusty las" jest więc w dużej mierze próbą rekonstrukcji wydarzeń, opisem świata, którego już nie ma. Autorka zabiera czytelnika w niezwykłą podróż do przeszłości i portretuje Beskid Niski konfrontując go później ze stanem obecnym. Bohaterami książki są zwykli ludzie, którzy wiele lat przed nią zamieszkiwali Wołowiec oraz pobliskie tereny. Jednym powodziło się lepiej, innym gorzej. Wielu z nich szukało szczęścia poza granicami kraju. Różnie potoczyły się ich losy, choć z wiadomych względów niewiele wiemy. Żydzi, Cyganie, Łemkowie, ludność ukraińska, to oni wyznaczają rytm tej opowieści, to im Monika Sznajderman oddaje hołd oraz ich bierze w obronę, chociażby tłumacząc późniejsze wydarzenia związane z akcją "Wisła". Autorka nie rozgrzesza Ukraińskiej Armii Powstańczej, ale staje po stronie tych, których niesłusznie ukarano.

"Pusty las" wydaje się być niezwykle osobistą i przede wszystkim płynącą z serca opowieścią o nieobecności, ciszy i krajobrazie, który już w niczym nie przypomina tego sprzed lat.  

Brawa za piękną okładkę.

Autor: Monika Sznajderman

Tytuł: "Pusty las"

Oprawa: twarda

Ilość stron: 240

Rok wydania: 2019

Wydawnictwo Czarne